Türkiye’de milyonlarca çalışanı ilgilendiren önemli bir karar Yargıtay’dan geldi. Kullanılmayan yıllık izin ücretlerinin ödenmesine ilişkin zaman aşımı süresi, 10 yıldan 5 yıla düşürüldü. Bu karar, hem işçiler hem de işverenler için yeni bir dönemin başlangıcı anlamına geliyor.
Kararın Detayları
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, uzun süredir tartışma konusu olan kullanılmayan yıllık izin ücretlerinin tahsilinde uygulanacak zaman aşımı süresine noktayı koydu. Daha önce, 1 Temmuz 2012 ile 25 Ekim 2017 tarihleri arasında iş sözleşmesi sona eren çalışanlar için 10 yıllık zaman aşımı süresi uygulanırken, yeni içtihatla bu süre tüm dönemler için 5 yıla indirildi. Bu değişiklik, 2012-2017 yılları arasındaki alacakları da kapsayacak şekilde geriye dönük olarak uygulanacak.
Karara göre, işçinin işten ayrıldığı tarihte doğan kullanılmayan yıllık izin ücreti hakkı, artık iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren 5 yıl içinde talep edilmezse zamanaşımına uğrayacak. İşçinin işten ayrılma nedeni, bu hakkı etkilemiyor; ister işveren tarafından haklı nedenle fesih yapılmış olsun, isterse çalışan kendi isteğiyle ayrılmış olsun, kullanılmayan izin ücretlerinin ödenmesi gerekiyor.
Geçmişten Günümüze Zaman Aşımı Süresi
1 Temmuz 2012’den önce yıllık izin ücretleri için 5 yıllık zaman aşımı süresi uygulanıyordu. 2012’de yürürlüğe giren Türk Borçlar Kanunu ile bu süre 10 yıla çıkarılmıştı. Ancak, 25 Ekim 2017’de yürürlüğe giren İş Mahkemeleri Kanunu ile işçi alacaklarında zaman aşımı süresi tüm alacak türleri için 5 yıl olarak standardize edildi. Yargıtay’ın son kararı, bu düzenlemeyi pekiştirerek geçmiş dönemlere de netlik getirdi.
Kanunda yer alan geçici bir maddeye göre, 25 Ekim 2017’den önce başlayan zaman aşımı süreleri eski hükümlere (10 yıl) göre işlemeye devam edecek. Ancak, henüz dolmamış alacaklar için kalan süre 5 yılı aşıyorsa, yeni 5 yıllık süre esas alınacak.
Çalışanlar ve İşverenler İçin Ne Anlama Geliyor?
Bu karar, çalışanların hak arama süreçlerinde daha dikkatli olmalarını gerektiriyor. İşten ayrıldıktan sonra kullanılmayan yıllık izin ücretlerini talep etmek isteyen işçilerin, 5 yıllık süreyi geçirmemesi önem taşıyor. Aksi takdirde, hak kaybı yaşanabilir. Öte yandan, işverenler için bu karar, geçmişe dönük uzun süreli alacak taleplerinin azalması anlamına gelebilir, ancak mevcut yükümlülüklerini yerine getirme konusunda daha titiz davranmaları gerekecek.
Yargıtay’ın içtihadına göre, kullanılmayan yıllık izin ücretleri, işçinin işten ayrıldığı tarihteki brüt maaşı üzerinden hesaplanıyor. Prim, ikramiye gibi ek ödemeler de hesaplama sırasında dikkate alınıyor. Bu nedenle, doğru hesaplama için işçilerin maaş bordrolarını ve diğer belgelerini saklamaları öneriliyor.
Çalışanlara Tavsiyeler
-
Belge Saklama: İşten ayrılmadan önce maaş bordroları, iş sözleşmesi ve diğer belgeleri mutlaka saklayın.
-
Hızlı Hareket Edin: İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 5 yıl içinde kullanılmayan yıllık izin ücretlerinizi talep edin.
-
Hukuki Danışmanlık: Hak kaybı yaşamamak için bir hukuk uzmanına danışarak sürecinizi yönetin.
Yargıtay’ın bu kararı, işçi ve işveren arasındaki alacak davalarında önemli bir dönüm noktası oluşturuyor. Kullanılmayan yıllık izin ücretlerinde zaman aşımı süresinin 5 yıla indirilmesi, çalışanların haklarını koruma konusunda daha bilinçli ve hızlı hareket etmesini gerektiriyor. İşverenlerin ise bu yeni düzenlemeye uyum sağlayarak yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi, olası hukuki anlaşmazlıkları önleyebilir.
Bu konuda daha fazla bilgi için iş hukuku uzmanlarına danışabilir veya resmi kaynaklardan güncel mevzuatı takip edebilirsiniz.
